Jakie zmiany wchodzą w ramach nowelizacji UCHEB?


28 kwietnia zacznie obowiązywać nowelizacja przepisów ustawy o charakterystyce energetycznej budynków (UCHEB). Największa dyskusja odbywa się wokół tematu świadectw energetycznych, ale z perspektywy HomeAlert ważniejszym elementem jest kwestia regulacji między innymi pomp ciepła w zakresie obowiązkowych przeglądów. Poniżej wyjaśniamy dlaczego jest to ważne i co się właściwie zmienia – a tych zmian jest naprawdę dużo!

UCHEB nowielizacja

Kwestia świadectw energetycznych.


Należy zacząć od tego, że jest wysyp nieprawdziwych informacji w zakresie świadectw energetycznych. Nawet czołowe portale budowlane informują, że nowelizacja przepisów obowiązuje każdego i od dzisiaj każdy właściciel musi mieć owe świadectwo w szufladzie. To nieprawda. Musi tylko wobec określonych czynności.


Więc musi każdy, kto chce sprzedać albo wynająć. To najważniejsze. Nowelizacja przepisów z 28 kwietnia w tej kwestii rozszerzyła zakres obowiązków posiadania (wcześniej to były tylko domy) świadectw. Uregulowała też i doprecyzowała same posługiwanie się dokumentami, aby utrudnić nielegalny handel świadectwami. Doprecyzowała też kwestie wyjątków od ich posiadania. Więc kolejno:


– do tej pory certyfikaty energetyczne dotyczyły tylko właścicieli nieruchomości mieszkalnych które powstały po 2009 roku. Od 28 kwietnia będą dotyczyły też budynków powstałych przed 2009 rokiem (zmiana nowelizacyjna).


– każdy nowy oddany budynek mieszkalny do użytku będzie musiał posiadać świadectwo energetyczne (brak zmiany nowelizacyjnej)


– świadectwo energetyczne budynku potrzebne jest w momencie zbywania lub wynajęcia nieruchomości – czyli nie tylko nowe budynki, ale też moment sprzedaży dowolnego mieszkania, budynku (nowelizacja). Również lokalu, co bardzo ważne. Więc nie tylko domy, ale też mieszkanie.


– świadectwo energetyczne będzie poświadczone przez notariusza w momencie transakcji, lub będzie wydrukiem wersji elektronicznej.


– świadectwo zostanie rozszerzone o oświadczenie osoby, które je sporządziła, że dokument został wygenerowany z centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków. Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.


– właściciel/ zarządca budynku o powierzchni większej niż 500 m2 w którym są świadczone usługi dla ludności będzie zobowiązany do umieszczenia w widocznym miejscu świadectwa energetycznego budynku


– w ogłoszeniach o zbyciu lub najmie budynku będzie obowiązek umieszczania wskaźników charakterystyki energetycznej.


– świadectwa wystawione do momentu nowelizacji ustawy zachowują swoją ważność zgodnie z czasem ich ważności (zazwyczaj 10 lat).



Jaki był wcześniej problem z świadectwami energetycznymi?


Najogólniej rzecz biorąc problem polegał na tym, że świadectwa energetyczne były bardzo często wystawiane bez inspekcji budynku. Pojawiło się sporo firm, które oferowały zunifikowane świadectwa energetyczne, które nijak nie miały się do budynku. W dużej mierze wynikało to z tego, że rozporządzenie dopuszczało, że osoba wystawiająca świadectwo energetyczne może nabyć niezbędne uprawnienia do ich wystawiania krótką ścieżką. Ustawa przewidywała możliwość ukończenia studiów podyplomowych, których program zawierał tematy charakterystyki energetycznej budynków. Idąc dalej pojawiły się przyspieszone kursy dla wszystkich zainteresowanych wystawieniem uprawnień. Część firm wyspecjalizowanych w masowych wystawiania świadectw (najczęściej online) stosowała metodę obliczeniową do wygenerowania świadectwa. Nie było więc mowy o żadnej inspekcji budynku, a poprawność danych opierała się o deklaratywność. 


A czy potrzebujesz wiedzieć jaka jest charakterystyka energetyczna budynku? Czyli czemu to jest problem, jeśli ktoś tego nie zrobił solidnie?


No jest, a wynika z tego, że sprawność grzewcza instalacji może być bardzo różna, nawet jeśli są zastosowane najnowsze materiały. To samo ze stratami ciepła. Przeciętny człowiek nie ma wiedzy, która bym pozwalała sprawdzić czy rozwiązania zastosowane w mieszkaniu czy domu przełożą się na wysokie czy niskie koszta ogrzewania. Przy aktualnych cenach energii nasza świadomość wydajności energetycznych urządzeń, czy strat ciepła znacznie wzrosła, bo jak się wszyscy przekonaliśmy – drobne poprawki przy wysokich cenach energii mogą znacznie obniżyć koszta utrzymania budynku. Koniec końców tak jak nie chcesz, aby na pralce było wpisane przypadkowej klasy energetycznej, tak nie chcesz mieć pewnej przypadkowości w momencie zakupu domu lub mieszkania w zakresie wytworzenia świadectwa energetycznego.

Jakie są wyłączenia z konieczności posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku?


Czyli kiedy w żadnym przypadku nie będzie potrzebne świadectwo charakterystyki energetycznej?


– w przypadku zabytków

– budynków przemysłowych i gospodarczych niewyposażonych w instalację zużywającą energię, z wyłączeniem instalacji oświetlenia

– mieszkalnych przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż cztery miesiące w roku

– wolnostojących o powierzchni użytkowej poniżej 50 m2

– domków na zgłoszenie do 70 m2.


Przy okazji jak nie wiesz jak wygląda wzór świadectwa – zobacz wzór urzędowy tutaj.


Co się zmienia w zakresie obowiązkowych przeglądów systemów klimatyzacji i systemów grzewczych?


Tu mamy małą rewolucję. Zakres przeglądów obowiązkowych w zakresie źródeł grzewczych był już wcześniej dość precyzyjny, czyli:


  • co najmniej raz na 5 lat dla kotłów o nominalnej mocy cieplnej od 20 kW do 100kW
  • co najmniej raz na 2 lata – dla kotłów opalanych paliwem ciekłym lub stałym o nominalnej mocy cieplnej ponad 100 kW
  • co najmniej raz na 4 lata – dla kotłów opalanych gazem o nominalnej mocy cieplnej ponad 100 kW
  • okresowej, co najmniej raz na 5 lat – dla urządzeń chłodniczych o mocy chłodniczej nominalnej większej niż 12 kW


No ale, żeby nie było tak całkiem prosto – sami zwróciliśmy się do Głównego Nadzoru Budowlanego z pytaniem – gdzie mamy umiejscowić obowiązkowy przegląd dla pomp ciepła? Czyli czy według prawa podchodzimy pod kotły cieplne o mocy 20-100 kW, mimo, że to kocioł nie jest, czy pod urządzenia klimatyzacji, co też jest dość nieprecyzyjne bo ustawodawca określił tylko moc chłodniczą, nie grzewczą.


Odpowiedź nas zaskoczyła – dział prawny GNB poinformował nas, że najbardziej prawdopodobne będzie zakwalifikowanie pomp ciepła w ramach przeglądów obowiązkowych pod elementy budynku narażone na wpływy atmosferyczne. Czyli pod tak zwany przegląd techniczny budynku. Jako, że realizujemy jako HomeAlert sporo przeglądów technicznych budynków, wiemy, że to nie jest takie oczywiste, ponieważ podczas tego przeglądu w różnych zakresach trzeba się posiłkować dodatkowymi specjalistami. Kto jest więc uprawnionym specjalista od przeglądu urządzeń chłodniczych narażonych na warunki atmosferyczne? Specjaliści od klimatyzacji, elektrycy? Tutaj nie było jednoznacznej odpowiedzi tak jak też nie było jasnych wytycznych jak w protokole końcowym powinno to być ujęte, aby nie zostało zakwestionowane np. przez firmy ubezpieczeniowe na wypadek szkody.


Zgodnie z zapisami ustawy F-gazowej właściciele pomp ciepła typu Split zobowiązani są również do corocznej kontroli szczelności układu chłodniczego. Osoba dokonująca takiego przeglądu powinna posiadać odpowiednie uprawnienia chłodnicze, tzw. uprawnienia F-gazowe, wydane przez Urząd Dozoru Technicznego. Taki przegląd należy wykonać raz do roku i jest on obowiązkowy. Podczas okresowych kontroli pompy ciepła typu Split jej użytkownik jest też zobowiązany udostępnić kartę urządzenia w celu dokonania wpisu. Może być on wykonany przez uprawnioną osobę posiadającą certyfikat odpowiedni do zakresu wykonywania czynności.


Zgodnie z ustawą F-gazową [1], jeśli pompa ciepła zawiera czynnik chłodniczy z grupy F-gazów w odpowiednio dużej ilości, powstaje obowiązek kontroli szczelności. Kontrolę przeprowadza technik z certyfikatem F-gazowym (najlepiej pierwszej kategorii). Reżim obowiązkowych kontroli szczelności przedstawia się następująco:

  • hermetycznie zamknięta (monoblokowa)  pompa ciepła musi być kontrolowana pod względem szczelności co roku, jeśli zawiera co najmniej 10 ton ekwiwalentu CO2. Rzadko się to zdarza w przypadku domowych pomp ciepła – musiałoby to być np. 4,8 kg czynnika R410A). Pompa ciepła monoblokowa zawierająca mniej czynnika nie wymaga kontroli szczelności.
  •  nie hermetycznie zamknięta pompa ciepła (split) musi być kontrolowana pod względem szczelności co roku, jeśli zawiera co najmniej 5 ton ekwiwalentu CO2. Będzie to na przykład pompa ciepła split, zawierająca co najmniej 2,4 kg czynnika R410A). Pompa ciepła split zawierająca mniej czynnika nie wymaga kontroli szczelności.

Należy tutaj rozróżnić dwie rzeczy – przeglądy gwarancyjne, oraz wymagane przez prawo. Zazwyczaj podczas trwania gwarancji przegląd realizowany w ramach producenta obejmuje kontrolę szczelności. W przypadku jednak jeśli nie masz gwarancji, nie zlecasz do producenta przeglądów – prawo zobowiązuje Cię do przeglądów kontroli szczelności zgodnie z ustawą F-gazową. I w większości przypadków będą to przeglądy raz do roku.



Nowe ustalenia w ramach nowelizacji UCHEB



W nowelizacji pojawią się informacja, że są wyłączenia z obowiązkowych okresowych kontroli, a mianowicie:


  • Dla systemów ogrzewania lub połączonych systemów ogrzewania i wentylacji, o mocy cieplnej powyżej 70 kW niewymienionych powyżej (czyli np. pomp ciepła lub systemów ogrzewania elektrycznego) okresowe kontrole stanu technicznego z uwzględnieniem efektywności energetycznej należy przeprowadzić raz na 3 lata.
  • Dla połączonych systemów klimatyzacji i wentylacji o mocy chłodniczej powyżej 70 kW, okresowe kontrole stanu technicznego z uwzględnieniem efektywności energetycznej należy przeprowadzić raz na 5 lat.


W przypadku systemów ogrzewania o mocy do 20 kW oraz systemów chłodzenia o mocy do 12 kW nie ma obowiązku przeprowadzania okresowych kontroli systemów grzewczych i chłodniczych. 

Zapewnienie przeprowadzenia odpowiednich rodzajów okresowych kontroli systemów ogrzewania lub systemów klimatyzacji i tym samym identyfikacja rodzajów kontroli należy do obowiązków właścicieli lub zarządców budynków.


Obowiązująca ustawa oraz jej nowelizacja definiują także kilka innych sytuacji, w których nie dokonuje się okresowych kontroli, np. w budynkach wyposażonych w systemy automatyki i sterowania, w przypadku systemów technicznych obsługiwanych przez operatora urządzeń lub sieci (podlegających monitorowaniu wyników przez tego operatora), w przypadku systemów technicznych objętych umową o poprawę efektywności energetycznej w rozumieniu przepisów o efektywności energetycznej. Oprócz tego w przypadku, gdy od dotychczasowych kontroli nie wprowadzono zmian w kontrolowanych systemach, zakres kolejnych kontroli jest węższy.

Ten system automatyki zwrócił naszą uwagę. Bo w tym ujęciu jest to dość ogólne sformułowanie i nie do końca wiadomo co oznacza. Ale jakiś czas temu zetknęliśmy się z dokumentem, który nieco precyzyjniej określał te wartości – tutaj.


Tam ten zakres automatyki wyłączającej z potrzeb przeglądów został zdefiniowany następująco dla budynków mieszkalnych:


a) stałe monitorowanie elektroniczne dokonujące pomiarów sprawności systemu ogrzewania, połączonego systemu ogrzewania i wentylacji, systemu klimatyzacji lub połączonego systemu klimatyzacji i wentylacji i informujące właścicieli lub zarządców budynków o spadku sprawności tych systemów i potrzebie ich konserwacji, naprawy lub wymiany oraz


b) skuteczne sterowanie w celu zapewnienia optymalnego wytwarzania, dystrybucji, magazynowania i wykorzystywania energii;

W przypadku budynków niemieszkalnych wyposażonych w systemy automatyki i sterowania umożliwiające:

a) stałe monitorowanie, rejestrowanie, analizowanie i dostosowywanie zużycia energii oraz

b) analizę porównawczą efektywności energetycznej budynku, wykrywanie utraty efektywności systemów: ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej, oświetlenia wbudowanego, automatyki i sterowania, wytwarzania energii elektrycznej w budynku, a także informowanie właściciela lub zarządcy budynku o możliwościach poprawy efektywności energetycznej, oraz

c) komunikację, a także interoperacyjność z połączonymi systemami ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej, oświetlenia wbudowanego, automatyki i sterowania, wytwarzania energii elektrycznej w budynku,

  • wyposażonych w systemy techniczne (ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej, oświetlenia wbudowanego, automatyki i sterowania, wytwarzania energii elektrycznej w budynku):

Reasumując – pompa ciepła wyposażona w elektroniczny monitoring parametrów sprawności systemu powinna być wyłączona z obowiązkowych przeglądów. W przypadku braku owego, do 20 kW jesteśmy zwolnieni z przeglądu. Mimo wszystko nie zwalnia nas to z obowiązku przeglądów wynikających z ustawy F-Gazowej w zakresie szczelności. Nie jest to jasne dalej, w przypadku mocy 20 do 70 kW – więc zapewne podchodzimy pod przeglądy pięcioletnie dotyczące instalacji narażonych na czynniki atmosferyczne. Ale sami pewni nie jestesmy i jeszcze ten wątek będziemy wyjaśniać z GIB. Wtedy też osobą uprawnioną do kontroli pomp ciepła w tych zakresach raczej by były osoby wpisane do centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków spełniające wymagania określone w UCHEB.



Jak przebiegają kontrole?


Kontrole mogą przeprowadzać osoby wpisane do centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków, spełniające wymagania określone w UCHEB. Protokoły z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji sporządza się z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, w którym prowadzony jest centralny rejestr charakterystyki energetycznej budynków. Ich wzory zostały określone w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa. Zgodnie z art. 41 pkt 3 UCHEB kto nie spełnia obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1 (unika przeprowadzenia opisanych powyżej okresowych kontroli), podlega karze grzywny. Protokoły z kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji należy dołączyć do książki obiektu budowlanego.


Protokoły z kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji należy dołączyć do książki obiektu budowlanego.





x Logo: Shield Security
This Site Is Protected By
Shield Security